Jak zawsze, Zygmunt Miłoszewski

Zauważyłam, ze opowiadając o wrażeniach z lektury „Jak zawsze" czytelnicy bardzo często porównują je z tymi dotyczącymi poprzednich powieści autora - kryminałów czy historii sensacyjnych; a nierzadko stawiają także swego rodzaju tezę, w którym gatunku Zygmunt Miłoszewski sprawdza się lepiej. Pod pewnymi względami jest to oczywiście zrozumiałe: twórczość autora posiadała już grono zwolenników, a nagła zmiana gatunku podzieliła niejako ów wielbicieli na tych, którzy poczuli się rozczarowani lekturą i tych, dla których „Jak zawsze" okazało się sprostać oczekiwaniom. Nie oczekujcie natomiast, że i ja opowiem się po którejś ze stron. A to z tej prostej przyczyny, że nowa powieść Zygmunta Miłoszewskiego to równocześnie moje pierwsze spotkanie z jego twórczością.

Grażyna i Ludwik są ze sobą dokładnie od pięćdziesięciu lat. Ona ma 79, on - 84 lata i właśnie świętują rocznicę dnia, kiedy po raz pierwszy poszli ze sobą do łóżka. Świętowanie zabarwione jest jednak nutą goryczy - oboje dostrzegają, że grono ich przyjaciół coraz bardziej się przerzedza i że 2013 może być ostatnim rokiem, w którym dane jest im wspólnie przeżywać jubileusz. I oto dzieje się rzecz niezwykła. Małżeństwo budzi się w swoich młodych ciałach. Jest rok 1963, a oni spędzili właśnie ze sobą swoją "pierwszą" noc. Świat, który ich otacza tylko częściowo przypomina ten, który zapamiętali, a Grażyna i Ludwik muszą zdecydować jak na nowo przeżyć swoje życie; i czy na pewno chcą tego dokonać u swego boku.

Muszę przyznać, że na wstępie miałam pewne problemy z tym, żeby wbić się w fabułę „Jak zawsze". Zygmunt Miłoszewski pod pewnymi względami opowiada historię miłosną i nie unika także jej cielesnych aspektów. Zwłaszcza na pierwszych kilkunastu/kilkudziesięciu stronach przewija się sporo fragmentów związanych z seksem, erotyzmem i cielesnością. Nie chciałabym zostać źle zrozumiana, mój problem nie polega na tym, że niniejsza tematyka zostaje poruszona w kontekście siedemdziesięcio-/osiemdziesięciolatków (akurat fakt, że Zygmunt Miłoszewski podkreśla pewne potrzeby bohaterów pomimo ich wieku uważam za atut całej historii). Przeszkadzała mi natomiast proporcja pewnych wątków. 

Wraz z kolejnymi stronami, przekonywałam się jednak do lektury „Jak zawsze" coraz bardziej. Już w samym koncepcie na fabularnym tkwiło sporo potencjału, a Zygmuntowi Miłoszewskiemu udało się go wykorzystać. Autor dał mi się poznać jako niesamowicie wnikliwy obserwator - byłam wręcz zaskoczona tym jak często jego słowa pokrywały się ze sposobem w jaki postrzegam świat i mam tu na myśli zwłaszcza fragmenty, w których przedstawiona zostaje perspektywa społeczeństwa na osoby starsze. Tym co ujęło mnie jednak najbardziej w trakcie lektury, było przedstawienie relacji Ludwika i Grażyny - z jednej strony pewnego znużenia swoim towarzystwem i pewnej ekscytacji na nowe możliwości, z drugiej - tęsknoty za drugą osobą.

Wątek relacji pomiędzy małżeństwem jest jednym z kluczowych dla całej historii, ale równocześnie w trakcie lektury dowiadujemy się także sporo na temat "alternatywnej przeszłości" do której trafiają ludwik i Grażyna. Mimochodem występują porównania pomiędzy tamtą wersją Polski a naszą rzeczywistością i gdzieś między wierszami autor wplata komentarze na temat naszego narodu i jego mentalności. Jeśli mam być szczera, nieco przeszkadzał mi sposób w jaki poznawaliśmy większość informacji czyli poprzez dialogi. Rozumiem zamysł, ale nadawało to rozmowom pewnej sztuczności - bo i rzadko porusza się w codziennych pogawędkach tak patetyczne tematy jak choćby sytuacja Polski na arenie międzynarodowej.

Nie zasiadałam do lektury „Jak zawsze" z wyraźnie określonymi oczekiwaniami i nie mam porównania jak wypada ona na tle innych powieści autora. Ale muszę przyznać, że pomimo pewnych zastrzeżeń, zamknęłam tę historię zadowolona. Zygmunt Miłoszewski wykorzystał potencjał swojego pomysłu, przedstawiając czytelnikom ciekawą a miejscami także zabawną opowieść o miłości z potężnym bagażem doświadczeń. Czuję się zaintrygowana tym co jeszcze pokarze nam autor - i co już pokazał w swoich poprzednich powieściach.

Za możliwość lektury dziękuję wydawnictwu W.A.B.

„Jak zawsze” Zygmunt Miłoszewski; wydawnictwo W.A.B.; Warszawa 2017 ★★★½☆